Veel ondernemers die internationaal zakendoen profiteren van de handelsverdragen die de EU heeft met tientallen landen. Door verlaagde invoerrechten bijvoorbeeld. Maar handelsverdragen bieden niet alleen voordelen, weet ondernemer Monique Ansink. In dit artikel lees je wat een handelsverdrag is en wat de voor- en nadelen zijn.
Monique Ansink is eigenaar van Jumbo Spanbandfabrikant. Het bedrijf heeft een productielocatie in Hoorn. En sinds 2010 ook in Vietnam, dichtbij de evenaar waar rubberbomen de grondstoffen leveren die Jumbo Cargo Products verwerkt in bijvoorbeeld snelbinders.
Haar producten levert ze in 26 landen over de hele wereld. Voor de import in de EU betaalt Jumbo sinds ruim een jaar geen invoerrechten meer. Dit heeft alles te maken met het handelsverdrag tussen de EU en Vietnam, dat sinds 2020 van kracht is.
Handel bevorderen
Met een handelsverdrag willen twee of meer landen de onderlinge handel bevorderen. Weinig drempels bij import en export moeten zorgen voor een hogere productie, meer banen, welvaart en sociale ontwikkeling. Afspraken in een verdrag maken de onderlinge handel eenvoudiger. Belemmeringen zoals documenten en invoerrechten verminderen of verdwijnen.
Omdat handelsverdragen een vrijer verkeer van goederen en diensten tussen handelspartners bevorderen, worden de verdragen ook vrijhandelsverdragen of ‘free trade agreements’ genoemd. De EU onderhandelt namens Nederland over handelsverdragen met andere landen.
Minder invoerrechten
Het grote voordeel van het handelsverdrag met Vietnam vindt Ansink de daling van invoerrechten. “In veel gevallen geldt zelfs het nultarief.” Met een oorsprongsbewijs toont Jumbo aan dat de exportgoederen geproduceerd zijn in Vietnam. Op basis van afspraken in het handelsverdrag kun je zulke producten in veel gevallen importeren in de EU zonder invoerrechten te betalen .
Waarom betalen we eigenlijk nog invoerrechten?
“Voorheen betaalde je bij invoer zo’n vijf à zes procent aan invoerrechten, nu vaak nul. Ik hoop dat Vietnam als productieland hiermee iets meer in beeld komt, bijvoorbeeld ten opzichte van China. Dat de gelden wat beter worden verdeeld. Er wonen in Vietnam meer dan 90 miljoen mensen en zij verdienen daar ook meer welvaart.”
‘Verouderd systeem’
“Waarom betalen we eigenlijk nog invoerrechten?”, vraag Ansink zich af. “Het is ooit ontstaan voor het beschermen van je eigen industrie, maar de wereld is sindsdien zo veranderd. Als ik naar onze eigen producten kijk; rubberbomen groeien niet in Nederland. We hebben geen staalfabrieken meer die de ratels maken welke wij gebruiken. Dat is allemaal verdwenen uit Europa. Wij moeten het wel internationaal kopen. Niemand denkt meer na over het nut van invoerrechten. Het systeem wordt zonder nadenken in stand gehouden. Ik kan me nog voorstellen dat een land invoerrechten heft op producten die je liever niet hebt. Ballonnen bijvoorbeeld, omdat al die plastics schadelijk zijn voor het milieu. Hef daar dan twintig procent op als een ondernemer ze importeert.”
Afspraken
Hoewel voor ondernemers het invoerrecht misschien het belangrijkste thema is, leggen verdragslanden in een handelsverdrag meer afspraken vast. Over producteisen bijvoorbeeld, zodat alle partijen weten wat de standaard is voor producten die zij aan elkaar leveren. Daarnaast staan in een handelsverdrag afspraken over andere thema’s, zoals:
- kappen van hout
- verbod op kinderarbeid
- verbod op gebruik van bepaalde chemicaliën
- testen en certificeren van medische apparaten
- financieren van een project in een partnerland
- beschermen van streekproducten, zoals Goudse kaas en champagne
- gelijk behandelen van elkaars bedrijven
In het handelsverdrag met Vietnam staan afspraken over maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo). “Zelf zijn wij daar al eerder mee gestart”, vertelt Ansink. “Omdat onze medewerkers in Vietnam net zo goed onze collega’s zijn. Zij hebben ook recht op een goed salaris en een fijne werkplek.” Ansink is dan ook blij dat dit nu de aandacht heeft. “De handhaving is er nog niet helemaal naar, maar bijvoorbeeld een minimumloon is nu bij wet geregeld.”
Monique Ansink werkte eerder voor het bedrijf en nam het in 1999 over van haar voormalige baas. In 2010 opende ze een fabriek in Vietnam, samen met een Vietnamese aandeelhouder. “Door het verdrag kun je als Nederlander nu zelf een bedrijf starten in Vietnam, destijds kon dat nog niet.”
“Wat mij betreft sluiten we met de hele wereld verdragen”
Voordelen
Handelsverdragen hebben een aantal voordelen. Voor de economie van landen, voor overheden en voor ondernemers:
- De handel tussen deelnemende landen groeit.
- De welvaart in deelnemende landen kan toenemen.
- Een verdrag verlaagt invoerrechten.
- Een verdrag versoepelt quota, ofwel de maximaal voorgeschreven hoeveelheden die van een product mogen worden geïmporteerd of geëxporteerd. Zo dalen prijzen en stijgt het productaanbod.
- Aangifte doen bij de douane is eenvoudiger, omdat landen elkaars douaneregels erkennen. Importeren en exporteren gaat zo sneller en simpeler.
- In een akkoord erkennen landen elkaars testen voor veiligheid en normering. Bij invoer hoeft een product niet opnieuw getest te worden, omdat al vaststaat dat bijvoorbeeld elektronica, voedsel, geneesmiddelen en onderdelen van machines en vervoersmiddelen aan alle criteria voldoen.
- Via een handelsakkoord krijgen personen toestemming voor het over en weer werken in het andere land. Met het erkennen van elkaars diploma’s kunnen dienstverleners en beroepsuitoefenaars eenvoudiger aan de slag.
Nadelen
Aan handelsverdragen kleven ook nadelen.
- Tegenover lagere invoerrechten staat bijvoorbeeld een toename van buitenlandse concurrentie. Een handelsverdrag maakt het namelijk voor buitenlandse ondernemers ook makkelijker om producten in Nederland te verkopen.
- In sommige sectoren zie je verlies van banen wanneer de buitenlandse concurrentie toeneemt.
- De normen voor bijvoorbeeld producteisen, voedselveiligheid en privacy kunnen verschillen tussen verdragslanden. Dit speelt bijvoorbeeld wanneer bij de teelt of een productieproces in een ander land chemicaliën worden gebruikt die in de EU verboden zijn. Deze producten mogen binnen de EU niet op de markt komen. Ook komt het voor dat de eisen voor voedselveiligheid in de EU strenger zijn dan in het verdragsland. EU-onderhandelaars controleren dan of alle afspraken in een handelsverdrag binnen de gestelde EU-normen blijven.
Monique Ansink ziet een ander nadeel aan handelsverdragen: uitsluiting. Tien jaar lang werkte ze vanuit Vietnam zónder verdrag. “Een handelsverdrag op zich is heel mooi. Maar waar twee of meer landen gaan samenwerken, worden andere landen uitgesloten. Dat heeft natuurlijk impact. Wat mij betreft sluiten we met de hele wereld verdragen.”
China uitgesloten
Journalist en politicoloog Ko Colijn schreef al in 2014, in dienst van het Clingendael Instituut, een column met eenzelfde strekking. Het TTIP-verdrag dat er uiteindelijk nooit kwam leek toen nog een kwestie van tijd. Colijn stipte aan dat China zich gepasseerd zou voelen met het TTIP-verdrag dat volgens ‘de oude westerse spelregels’ tot stand leek te komen tussen Amerika en Europa. Ook het Trans Pacific Partnership dat hierna wordt genoemd ging uiteindelijk niet door.
‘Sterker nog: een trans-Atlantisch TTIP-onderonsje zou ook nog ten koste van ons gaan, klagen landen als China. Want waar de EU en de VS waarschijnlijk mikken op ‘mutual recognition’ (elkaars producten ondanks kwaliteitsverschillen toelaten op elkaars thuismarkt), zullen producten uit derde landen aan dubbele standaarden moeten voldoen. Afgezien daarvan is het de vraag of het politiek handig is om een grootmacht als China bij voorbaat van een deal uit te sluiten. Aangezien de VS ook een Trans Pacific Partnership willen afsluiten (met Japan en Zuid-Korea, maar zonder China), gaat Beijing zich omsingeld en gediscrimineerd voelen.’
Zo werkt een handelsverdrag
De Europese Commissie (EC) onderhandelt namens de EU met andere landen. De EU sluit de handelsverdragen af. De onderhandeling naar het uiteindelijke handelsverdrag verloopt in stappen, waarbij verschillende belanghebbenden betrokken zijn. Vaak duurt het jaren voordat een handelsverdrag helemaal rond is.
Invloed
Individueel heb je als ondernemer weinig invloed op de inhoud van een handelsverdrag. Samen met branchegenoten kun je verder komen. Via een brancheorganisatie kun je bijvoorbeeld je wensen kenbaar maken bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in het Breed Handelsberaad. Het ministerie neemt het verder op met de onderhandelaars in Brussel.
Onderhandelingen
DE EU sloot recent handelsverdragen af met het VK (2021), Vietnam (2020), Japan (2019), Singapore (2019) en Canada (in voorlopige werking getreden in 2017). Er lopen onderhandelingen met Australië, Nieuw-Zeeland en Mercosur (Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay).
De Handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en het VK was een van de snelst afgesloten verdragen. Binnen anderhalf jaar was deze in voorlopige werking. De parlementen van de lidstaten moeten het verdrag nog definitief goedkeuren. De naderende Brexit zorgde voor tijdsdruk.
Wereldwijd
Naast handelsverdragen waarbij de EU is betrokken, zijn er allerlei handelsverdragen tussen alle landen of groepen van landen wereldwijd. Zo onderhandelt het VK na vertrek uit de EU met verschillende toekomstige verdragslanden.
Plannen om producten te importeren of exporteren? Stap over de grens en ga internationaal ondernemen.
Bron en meer informatie:
https://www.kvk.nl/advies-en-informatie/internationaal-ondernemen/handelsverdrag-soepel-zakendoen-heeft-ook-een-keerzijde/
